Pazar Hakkında Bilgiler

Pazar İlk çağlarda Kral Yolu, sonralarında İpek Yolu üzerinde bulunması dolayısıyla  sürekli istila,tahrip,yağma ve isyanlara sahne olmuştur.

Tabii güzelliklere sahip olması, bol suları, verimli arazileri önemli bir yerleşim yeri olmasını sağlamış ve istilacıların iştahını kabartmıştır.

Tokat’ta, Turhal ve Zile’ye olan yakınlığı dolayısıyla Pazar’ın tarihi Tokat ile özdeşleşmiştir.

Antik dönemde Kazovanın ismi DAZİMON, DAZİMONTİS’dir. Yeşilırmağın adı İRİS, Pazar Adasının adı CELLARİON, Erkiletin adı ise ARCHALİS’dir.

Pazar sonraları Türklerin eline geçince KAZABAD, KAZOVA, AYNA PAZARI, AYNALI PAZAR, EĞRİŞEHİR,AVNİBEY PAZARI, AYAN PAZARI gibi isimlerle de anılmıştır.

Pazar M.Ö. 3000-2000 yıllarda Hat İmparatorluğu sınırları içindeyken;

M.Ö. 2000’li yıllarda Orta Asya’dan gelen kavimlerin etki alanında kalıyor.

M.Ö. 1200-700’lü yıllarda Friğ egemenliğinde,

M.Ö. 8. asırda Kimmer ve İskitlerin istilasında,

M.Ö. 7. asırda Medler hakimiyetinde,

M.Ö. 6.asırda Persler hakimiyetindedir.(546)

M.Ö. 4. asırda Büyük İskender İmparatorluğu sınırları içinde.(336)

M.Ö. 323-100 arası Aryaratlar ve Rum Pontus arasında sürekli el değiştirmiştir.

M.S. 395-1071 Bizanslıların elindedir.

1068-1071 yılları arasında Melik Ahmet Gazi Danişment tarafından fethedilmiştir. 1142 yılına kadar Danişmentlerdedir.

1142 yılında Nizamettin Yağıbasan hakimiyetindedir.(Danişment Gazinin oğlu, Mehmet Gazinin kardeşi)

1144 yılına kadar Selçuklu Hükümdarı II. Kılıçarslan ile Bizans İmparatoru Manuel arasında sık sık el değiştirmiştir.

1144 yılında Konya Selçuklularına bağlanıyor.

1256’da İlhanlıların eline geçiyor.

1285’de Muiniddin Pervane Bey’in eline geçiyor. Moğol saldırılarıyla yıkılıp yağmalanıyor.

1335’de Eretna Bey, 1381’de Kadı Burhaneddin’in eline geçiyor. 1388’de Kadı Burhaneddin Pazar’dan geçip Turhal’ı muhasara ediyor.

1392’de Osmanlı hakimiyetine giriyor.

1403’de eşkıya İnaloğlu Pazar’ı mesken tutup, çevreyi yağmalıyor. Çelebi Mehmet ve Kutlu Paşa kuvvetleri ile aynı yıl eşkiyalar dağıtılıyor.

1403’de Tokat Emiri Fahrettin Beyazıt Moğol isyancıları ile Beyobasında çarpışırken öldürülüyor. Emirdede diye bilinen yere bir Roma Timilüsü üzerine defnediliyor.

1473 yılında Uzun Hasan Pazar’ı yağmalıyor. Fatih Sultan Mehmet Pazar’da Şehzadeleri Beyazıt ve Mustafa ile birleşip, Otlukbeli savaşına gidiyor.

1505-1507 yıllarında Şah İsmail Pazar ve çevresini zabdediyor.

1514’de Yavuz Sultan Selim Amasya-Artova yolu ile Pazar’dan geçip, Kemah’ı zabdetmeye gidiyor.

1559-1561’de Şehzade Beyazıt Pazar’da av bahanesiyle hazırlık yapıp kardeşi Sarı Selim’in kışkırtmalarıyla babasına isyan etti ve çarpışarak İran’a geçti.

1561’de Kanuninin 3. veziri Pertev paşa Pazar’da Şarkikarahisar Bey’i İlyas Bey’e İran Şahına verilmek üzere hediyeler ve name verdi.

1622 Abaza Mehmet Paşa Pazar’dan geçip Zile-Amasya-Çorum istikametine gitti.

1656 yılında Evliya Çelebi Tokat’tan Pazar’a gelip, yolculuğuna devam etti. Pazar’ ın Ayna Pazarı diye isimlendirilerek 150 akçalı Kadısı, Sipahisi, Kethuda yeri, Yeniçeri Serdarı, Şehit Subaşı vardır diye tanıtmıştır.

1880 yılında Pazar kaza iken nahiye oldu, nahiye olmadan Kazova kazası diye tanınıyordu.

Pazar-Tokat yolu üzerinde bulunan Anadolu Selçuklu eserlerinin en güzellerinden Kervansaray (1238) halen yıkık ve harap vaziyettedir.

İlçemiz Merkezinde bulunan Çınar ağacı H.1300 (M.1884) yılında Beyoğlu Mehmet Ağa tarafından dikilmiştir.

Pazar 19.06.1987 gün ve 3392 kanunla 04.07.1987 tarihinden itibaren İlçe Merkezi olmuş ve 01.08.1988 tarihinden itibaren faaliyete geçmiştir

COĞRAFİ DURUM

Pazar İlçesi 40 derece 18 dakika enleminin ve 35 derece 06 dakika boylamının kesiştiği yerdedir.

Tokat-Turhal karayolundan 5 km içeride ve Tokat’tan 25 km. uzaklıktadır.

İlçenin yüzölçümü 276 km2 dir.

İlçe Merkezi 623 m rakımındadır.

İlçenin kuzeyinde Turhal İlçesi,

Güneyinde Artova İlçesi,

Batısında Turhal ve Zile İlçeleri,

Doğusunda ise Tokat ili yer almaktadır.

İlçenin güneyinde Artova İlçesiyle sınırı dağlık bir bölgedir. Kuzeyin ise Yeşilırmak ve Kazova ile çevrilidir.

İlçe köylerinin 6 adeti dağlık, kıraç ve ormanlık arazide, 9 adeti ise ovadadır.

 

BİTKİ ÖRTÜSÜ

İlçede mevcut ormanlık alanının toplamı tahminen 70 hektardır,açıklık alan ise tahminen 100 hektardır.

İlçede 106 hektar kültür arazisi bulunmaktadır.

 

AKARSULAR

İlçenin sulama suyu kaynağının önemli bir bölümü Yeşilırmak teşkil etmektedir. Köse dağından çıkan Yeşilırmak 365.km.de Almus barajına ulaşır. Daha sonra Tokat’tan geçerek İlçemize girer, buradan Turhal ve Amasya’ya giren Yeşilırmak Samsun’dan Karadeniz’e dökülür. Uzunluğu 468 km. dir.

İKLİM

Pazar İlçesi Karadeniz İklimi ile Orta Anadolu’nun kara iklimi arasında geçit bölgededir. İlçe rutubetli rüzgarlara maruz kalması nedeniyle ılıman bir iklim sürmektedir.

İlçede yağışlar genellikle aylara dağılmış bulunmaktadır.

Ortalama yıllık ısı kışın 3-5, yazın ise 13.35 derece arasında değişmektedir.

 

NÜFUS DURUMU

2000 Yılı Nüfus Sayımına göre İlçenin toplam nüfusu 20.295.- kişidir. Bunun 5.301 kişisi İlçe merkezinde , 14.994 kişisi ise köy ve kasabalarda oturmaktadır.

Yerleşim Birimlerimizin Nufusları Şöyledir. 

Yerleşim Biriminin Adı		Nüfus	Hane
İlçe	Merkezi	5.301
Üzümören	Kasabası	6.800
Dereköy	Kasabası	1.993
Bağlarbaşı	Köyü	2.094	309
Ballıca	Köyü	72	10
Beşevler	Köyü	92	15
Çayköy	Köyü	362	90
Çiftlikköy	Köyü	509	89
Dereçaylı	Köyü	345	73
Doğançalı	Köyü	197	33
Kaledere	Köyü	379	115
Menteşe	Köyü	182	55
Ocaklı	Köyü	469	89
Ovacık	Köyü	109	24
Ovayurt	Köyü	579	118
Tatarköy	Köyü	362	60
Taşlık	Köyü	157	49
Tepeçaylı	Köyü	293	84
TOPLAM		20.295

 

EĞİTİM VE KÜLTÜR DURUMU:

İLKÖĞRETİMOKULLAR:

İlçe Merkezinde (4) Kasaba ve köylerde (15) olmak üzere (19) ilköğretim okulu mevcuttur.

Bunların hepside devlete ait binalarda eğitim ve öğretimi yürütmektedir.

Bu ilköğretim okullarında İlçe Merkezinde (34) Kasaba ve köyler de ise (88) derslik olmak üzere (122) derslik mevcuttur. Kasaba ve köylerde (16) öğretmen lojmanı vardır.

Öğretmen durumu ise İlçe merkezi, Kasaba ve köyler olmak üzere toplam (161) öğretmen görev yapmaktadır.

Öğrenci sayısı ise (2717) olup, Bu öğrencilerden(313)’si taşımalı sistemdedir.

İlçede (1) Çok Proğramlı Lise, Üzümören Kasabasında (1) Çok Proğramlı Lise bulunmaktadır. Bu okullarda (36) öğretmen ve (372) öğrenci mevcuttur. İmam-Hatip Lisesi inşaatı dernek tarafından halkın katkılarıyla yapılmış olup, atıl durumda bulunmaktadır. Selçuklu Öğrenci Yurdu 1997 yılında faaliyete geçmiştir.

YAYGIN EĞİTİM FAALİYETLERİ:

İlçede; (1) Biçki Dikiş, (2) Makine Nakış, (2) Bilgisayar, (2) ÖSS Hazırlıkları, (5) LGS Hazırlık, (1) Güreş, (1) Kalorifer Ateşçiliği ve (1) Yetiştirme kursları açılmış olup, bu kurslara toplam (1.150) kursiyer devam etmektedir.

İlçede Yüksek okul, Fakülte ve Akademi yoktur.

İlçede basımevi yoktur.

İlçede sinema yoktur.

İlçede Pazar Spor Kulübü ve Avcılar Spor Kulübü adı altında iki amatör kulüp vardır.

İlçemizde (2) kasaba, (15) köy bulunmaktadır. İlçe merkezinden başka (2) kasaba Belediye teşkilatı kuruluşu mevcut olup, halen faaliyetini sürdürmektedir.

İlçe merkezi (2) Mahalleden (6) Mahalleye ayrılmıştır. Bu mahallelerde bulunan meskenlerin çoğu ahşap ve iyi durumda değildir.

İlçemizde genel olarak tüm Kamu Kurum ve Kuruluşları faaliyetlerini sürdürmekte olup, Adliye Teşkilatı 2004 yılında kapatılmıştır.

SOSYAL DURUM:

İlçe Merkezinde konut sorunu bulunmakta, halk şimdiye kadar kendi oturacağı konuttan başka kiralık konut yapmamıştır, şu anda İlçede konut sorunu bulunmakta ve faaliyete geçen dairelerin bir kısım personeli Tokat ve Turhal’a gidiş-geliş yapmaktadırlar. Yakın zamanda bir yapı kooperatifi kurulmuş, ancak faal değildir.

İlçenin eğlence yerlerinin bulunmaması nedeni ile halkın tek eğlencesi televizyon olmaktadır.

İlçe merkezinde (25) Yataklı Tedavi Kurumu hizmet vermekte olup ihtiyaçları henüz giderilememiştir. İlçe Merkezinde (2), Kasabalarda (1)’er Sağlık Ocağı bulunmaktadır. Hastanede (5), 1 Nolu Sağlık Ocağında (2), 2 Nolu Sağlık Ocağında (1),Üzümören Sağlık Ocağında (2) ve Dereköy Sağlık Ocağında (1) olmak üzere (11) Pratisyen Hekim görev yapmaktadır.

EKONOMİK DURUM :

İlçemizin ekonomisi tarıma dayalıdır. Nüfusun % 95’i tarımla uğraşmakta olup, üretimin büyük bir kısmını tarla ve bağ-bahçe tarımı teşkil etmektedir. Sanayi gelişmemiştir. İlçemizde tarım ürünlerini işleyen 1 adet atıl durumda Salça fabrikası, 2 adet Un fabrikası 2 adet de yem fabrikası bulunmaktadır. Tarım ürünlerinin satış fiyatlarının yükselmesi ve pazarlama probleminin çözülmesiyle çiftçilerimizin gelişmiş tarım alet ve ekipmanların kullanmaktadır. Tarım İşletmeleri genelde aile işletmesi şeklindedir. Tarımın yanında hayvancılık ve arıcılık da İlçe ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır.

İlçemizde halen bankacılık gelişmemiş, eskiden beri bulunan T.C. Ziraat Bankası İlçede tek banka olarak faaliyet göstermektedir.

İlçemizde belediye tarafından 1995 yılında birincisi düzenlenen Ballıca Mağarası Güreş Festivali şenlikleri yapılmakta iken bu şenlikler durdurulmuştur.

İlçede 1 Esnaf Kefalet Kooperatifi, 1 Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile 2 adet Tarım Kredi Kooperatifi, 1 Konut Yapı Kooperatifi faaliyetlerini sürdürmektedir.

ULAŞTIRMA VE ALTYAPI:

İlçe merkezi karayolu olarak, doğudan batıya bir asfalt yol üzerindedir. TCDD. Samsun Sivas hattı Turhal İlçesinden geçmektedir. Bu demir yolu Zile, Artova İlçeleri ile Amasya iline bağlantı kurmaktadır. İlçe merkezi karayolu olarak Tokat ilinin ve Turhal ilçesine asfalt bir yolla bağlıdır. İlçenin ana caddesi asfalt olup, bunun dışında diğer cadde ve sokaklar kaldırım ve stabilize yollardır.

İlçemizin civar İl ve İlçelere olan uzaklıkları şöyledir.

Pazar- Tokat : 25 km.

Pazar- Turhal : 29 km.

Pazar- Zile : 35 km.

Pazar- Artova : 37 km.

İlçemizde halen hava ve demiryolu ulaşımı yoktur.

İlçeye bağlı köy yollarının 11 adeti asfalttır.1996 yılı içinde kısmen asfalt olan köy yollarının asfalt çalışmalarına başlanılmıştır. İlçenin iklim şartları itibariyle kışın ağır geçmesinden dolayı bozulan köy yolları Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünce onarılmaktadır.

İlçe merkezinde bir P.T.T. Merkez Müdürlüğü mevcut olup,bütün köylerde çok aboneli otomatik telefon vardır. İlçe şehirler arası ve milletler arası otomatik görüşmeye açıktır.

İlçede T.R.T. Kurumu 1,2 ve 3. Kanal radyosu dinlenmekte ve TV. 1,2,3. yayınları ve özel TV.’lerin çoğunluğu izlenmektedir.

ELEKTRİK:

İlçe merkezinde önceki yıllarda yapılan elektrik şebekesi mevcut olup,yeterlidir.

İlçeye bağlı bütün köylerde elektrik vardır.

SU:

İlçenin su ihtiyacı yeni içme suyu ilavesi ile kısmen giderilmiştir. Yazın sıcak aylarda su azlığından mezbahane yanında açılan kuyudan motopompla takviye edilmektedir.